टरबूज (कलिंगड Kalingad Lagvad Tarbuj Lagvad) शेतीसाठी मार्गदर्शक: भरघोस उत्पादनासाठी महत्त्वाचे उपाय

टरबूज किंवा कलिंगड हे उन्हाळ्यात खूप लोकप्रिय फळ असून त्याला चांगली मागणी असते. याचे उत्पादन घेताना योग्य नियोजन आणि काळजी घेतल्यास भरघोस उत्पन्न मिळू शकते.

1. हवामान व जमिन निवड

✔ हवामान – उष्ण आणि कोरड्या हवामानात टरबूजाची वाढ चांगली होते. 25-35°C तापमान त्याच्या वाढीसाठी अनुकूल असते.
✔ जमिन – वाळूमिश्रित आणि उत्तम निचरा होणारी सुपीक जमीन निवडावी. मातीचा pH 6.0 ते 7.5 दरम्यान असावा.

2. बियाणे निवड आणि पेरणी

✔ उत्तम वाण निवड – संकरित वाण (Hybrid) आणि उन्नत वाण निवडल्यास उत्पादन अधिक मिळते. उदा. सुगर बेबी, अर्जुन, मुष्कान, माधुरी इ.
✔ बियाणे प्रक्रिया – बियाणे टाकण्यापूर्वी थायरम किंवा ट्रायकोडर्मा यांसारख्या बुरशीनाशकाने प्रक्रिया करावी.
✔ पेरणीचा कालावधी – जानेवारी ते मार्च आणि जून ते ऑगस्ट हा योग्य कालावधी आहे.

3. लागवडीचे अंतर आणि व्यवस्थापन

✔ अंतर – रोपांमध्ये 2-3 फूट अंतर आणि ओळींमध्ये 5-6 फूट अंतर ठेवावे.
✔ तण व्यवस्थापन – ठिबक सिंचन पद्धत वापरल्यास तण कमी वाढते. प्लास्टिक मल्चिंग वापरल्यास ओलावा टिकून राहतो.

4. खत व्यवस्थापन

✔ सेंद्रिय खत – गाळ सेंद्रिय खत, शेणखत, गांडूळ खत यांचा योग्य वापर करावा.
✔ रासायनिक खत –

• नत्र (N): 40-50 किलो प्रति एकर
• स्फुरद (P): 20-30 किलो प्रति एकर
• पालाश (K): 30-40 किलो प्रति एकर
• झिंक आणि बोरॉन यांची मात्रा आवश्यकतेनुसार द्यावी.

5. पाणी व्यवस्थापन

✔ ठिबक सिंचन केल्यास पाणी कमी लागते आणि उत्पादन वाढते.
✔ फुलोरा आणि फळधारणेच्या वेळी पुरेसा ओलावा ठेवावा.
✔ जमिनीत पाण्याचा निचरा चांगला झाला पाहिजे, पाणी साचल्यास मुळे कुजण्याची शक्यता असते.

6. रोग व कीड व्यवस्थापन

सामान्य रोग

• मिल्ड्यू (Powdery Mildew): सल्फर किंवा कॅराथेनची फवारणी करावी.
• फळ कुजणे: बुरशीनाशकांचा योग्य वापर करावा आणि फळांखाली गवत किंवा प्लास्टिकचा आधार द्यावा.

सामान्य कीड

• फुलकिडे आणि मावा: नीम अर्क किंवा इमिडाक्लोप्रिड 17.8% SC च्या फवारण्या घ्याव्यात.
• फळमाशी: फेरोमोन सापळे आणि सेंद्रिय उपायांचा अवलंब करावा.

7. फळांचे परागीकरण व वाढीचे नियोजन

✔ मधमाश्यांची संख्या वाढवण्यासाठी निसर्गपूरक उपाय करावेत.
✔ फुलांची संख्या वाढवण्यासाठी झिंक आणि बोरॉनचा फवारा द्यावा.
✔ 35-40 दिवसांनी टरबूजाची फळे दिसू लागतात, त्यानंतर योग्य पोषण आणि सिंचनावर भर द्यावा.

8. काढणी आणि विक्री

✔ काढणीसाठी योग्य वेळ: फळाचे खालचे भाग पिवळसर झाल्यास टरबूज पिकले आहे असे समजावे.
✔ वजन: चांगल्या वाणांचे टरबूज 3-10 किलोपर्यंत वजनाचे होते.
✔ विक्री व्यवस्थापन: स्थानिक बाजारपेठ, थेट ग्राहक, ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म आणि मोठ्या वितरकांशी संपर्क करावा.

वरील दिलेली माहिती मध्ये बदल असू शकतो .कृपया आपल्या जवळील कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या व पुढील कार्य करा 🙏🏻