काय आहे EL - NINO अल निनो वादळ का येत आहे दुष्काळी संकट

सरकारी यंत्रणा लागली कामाला सरकारकडून समिती स्थापन
यावर्षी बहुतांश ठिकाणी अवकाळी पाऊस गारपीट पाहायला मिळत आहे .
परंतु हा कशाचा परिणाम आहे हेच आपण जाणून घेणार आहोत .
अल निनो हे वादळ आल्या मुळे अशे परिणाम पाहायला मिळतात .भविष्यात या मुळे दुष्काळाला हि
सामोरे जावे लागू शकते .
दरम्यान याचा संपूर्ण आढावा घेऊन राज्य सरकार पाणी टंचाई भासू नये यासाठी आत्ताच पावले उचलत आहे .
हे वर्ष 2023‘अल निनो’चे असू शकते, असा अंदाज हवामानतज्ज्ञांनी व्यक्त केला आहे

अल निनो सारख्या परिस्थितीवर राज्य सरकार लक्ष ठेवून आहे. त्यासाठी एक समिती स्थापन करण्यात आली आहे. आपल्याकडे मेट्रोलॉजिकल विभागाचा अंतिम अहवाल 21 एप्रिल नंतर येतो. तो आल्यावर त्यानुसार पावले उचलली जाईल, अशी माहिती फडणवीस यांनी दिली आहे.

काय आहे अल-निनो वादळ (EL - NINO cyclone Marathi)
अल-निनो वाऱ्याची दिशा बदलण्यात, कमकुवत होण्यात आणि समुद्राच्या पृष्ठभागाच्या
पाण्याचे तापमान वाढवण्यात विशेष भूमिका बजावते.
अल निनो चा एक परिणाम म्हणजे पावसाचे प्रबळ क्षेत्र बदलतात.
परिणामी, जास्त पाऊस असलेल्या भागात कमी आणि कमी पावसाच्या भागात जास्त पाऊस होतो.
ज्या वर्षी अल-निनो क्रिया वाढते, त्याचा नक्कीच नैऋत्य मान्सूनवर परिणाम होतो.
त्यामुळे पृथ्वीच्या काही भागात मुसळधार पाऊस तर काही भागात भीषण
दुष्काळी परिस्थिती निर्माण झाली आहे.
एल-निनोमुळे संपूर्ण भारतात दुष्काळी परिस्थिती निर्माण होते, तर ला-निनामुळे अतिवृष्टी होते.

ला निनो वादळ म्हणजे काय (la nina cyclone)
विषुववृत्तीय प्रशांत महासागर प्रदेशाच्या पृष्ठभागावर हवेचा कमी दाब असतो तेव्हा ही स्थिती उद्भवते.
त्याच्या उत्पत्तीसाठी वेगवेगळी कारणे मानली जातात,
परंतु सर्वात लोकप्रिय कारण म्हणजे जेव्हा व्यापार वारा,
पूर्वेकडून वाहणारी हवा खूप वेगाने वाहते तेव्हा ते उद्भवते. यामुळे समुद्राच्या पृष्ठभागाचे तापमान लक्षणीयरीत्या कमी होते.
त्याचा थेट परिणाम जगभरातील तापमानावर होत असून तापमान सरासरीपेक्षा थंड होते.

या आधी हि भारतावर आले होते संकट
अनेकदा अल-निनो सक्रियतेचा कल 2 ते 7 वर्षांच्या अंतराने दिसला आहे.
गेल्या दोन दशकांमध्ये, 1991, 1994, 1997 या वर्षांमध्ये एल-निनो प्रभावाची मोठ्या प्रमाणावर नोंद झाली,
ज्यात 1997-98 हे वर्ष सर्वाधिक प्रभावित झाले.
अल-निनो सारखीच दुसरी नैसर्गिक घटना म्हणजे ला-निना.

कधी उद्भवते अल-निनो स्थिती
अल-निनो ची स्थिती उद्भवते जेव्हा विषुववृत्तीय पॅसिफिकमधील पृष्ठभागाचे पाणी सरासरीपेक्षा जास्त गरम होते .
आणि पूर्वेकडील वारे सामान्यपेक्षा कमकुवत होतात.
विरुद्ध परिस्थिती ला निना म्हणतात. ENSO च्या या टप्प्यात,
पाणी सामान्यपेक्षा थंड असते आणि पूर्वेकडील वारे जोरदार असतात.
एल निनोस साधारणपणे दर ३ ते ५ वर्षांनी होतो.

अल-निनो चा कार्यकाळ किती असतो
अल-निनो आणि ला निनास सहसा किती काळ टिकतात?
एल निनो सामान्यतः 9-12 महिने टिकतो तर ला निनो सामान्यतः 1-3 वर्षे टिकतो.
हवामानावर त्याचा खोल परिणाम होतो. त्याच्या आगमनामुळे जगभरातील हवामानावर परिणाम होत असून पाऊस,
थंडी आणि उष्णता यात फरक आहे. ही दिलासा देणारी बाब आहे की,
या दोन्ही परिस्थिती दरवर्षी नव्हे, तर ३ ते ७ वर्षांत दिसून येतात.